Filmy więzienie, film czarno-biały, na podstawie powieści

Ostatni dzień wojny. Poranek pierwszego dnia pokoju. Pokazać tej szczególnej nocy losy młodego człowieka uwikłanego w okupacyjną przeszłość, zmęczonego bohaterstwem, przeczuwającego inne, lepsze życie. Cóż to za piękny temat do filmu. Tej szczególnej nocy spotyka się przeszłość z przyszłością - i zasiada do jednego stołu. Przy akompaniamencie tang i fokstrotów bohater filmu, Maciek Chełmicki, szuka odpowiedzi, jak żyć dalej - jak zrzucić dławiący bagaż przeszłości, rozwiązuje odwieczny dylemat żołnierza. Słuchać czy myśleć. A jednak Maciek zabije...

Fabułę filmu tworzą przeplatające się powojenne losy byłego pilota RAF-u, działaczki Związku Walki Młodych i oddanego komunisty. Tłem dla historii bohaterów, miejscami przebijającym się na pierwszy plan, są wydarzenia polityczne kolejnych okresów odradzającej się Polski. Opowieść o trudnych wyborach, skomplikowanych sytuacjach i o losach zwykłych ludzi, którzy po II wojnie światowej chcieli na nowo rozpocząć normalne życie. Obraz, który cenzura ukryła przed oczami widzów na przeszło dwadzieścia lat.

Rok 1943, tuż przed Wigilią Bożego Narodzenia. W prowincjonalnym miasteczku gdzieś na wschodzie Polski ślusarz ZYGMUNT KORSAK (Józef Duriasz), lokator kamienicy należącej do rodziny Piekarczyków, ukrywa w tajemnicy przed sąsiadami Żyda, który uciekł z getta. Korsak współpracuje z partyzantami działającymi w okolicy. Ma im dostarczyć broń. Tymczasem Niemcy ogłaszają w miasteczku stan wyjątkowy, tzw. szperę. Kordon niemieckiej żandarmerii otacza miejscowość… Żandarmi zamykają drogi i zaczynają przeszukiwać kolejne zabudowania. Nikomu nie wolno opuścić domu. Osobom, które udzielają schronienia Żydom lub dostarczają im jedzenie, grozi śmierć. Wtedy właśnie mieszkańcy kamienicy Piekarczyków dowiadują się nieoczekiwanie o ukrywanym Żydzie. Rozumieją, że jeżeli Niemcy znajdą go w ich domu, rozstrzelają wszystkich. Właścicielka kamienicy Piekarczykowa, jej wchodząca w dorosłe życie córka Marta, młoda mężatka Katarzyna, której mąż siedzi w niemieckim więzieniu, oraz jej szwagier Józef Katjan stają przed dylematem: wydać Żyda i ocalić siebie czy też milczeć i narażać się na niechybną śmierć. Strach, który pada na lokatorów kamienicy, obnaża cechy charakteru, które w normalnych warunkach zapewne by się nie ujawniły. Katjan grozi Korsakowi, że wyda Niemcom uciekiniera z getta.

Zift, jest to nazwa czarnej żywicy, która stosowana jest do produkcji m.in. asfaltu oraz gumy do żucia. Taką właśnie gumę żuje Moth (Zahary Baharov), mężczyzna, który po 15 latach wychodzi z więzienia. Na zewnątrz świat dla Motha zupełnie się zmienił, na ulicach można spotkać morderców, dziwaków i zdradliwe kobiety...

Piszczyk pragnie się dostosować się do aktualnej sytuacji politycznej, ale mu się to nie udaje – z różnych powodów. Pragnie być wzorowym harcerzem, ale kompromituje się na defiladzie. W czasie antysemickich ekscesów na uczelni wzięty zostaje za Żyda, a kiedy znajduje się wśród osób niszczących sklepy żydowskie, zostaje pobity przez policjantów. We wrześniu 1939 roku przymierza wymarzony mundur podchorążego i w nim trafia do oflagu, gdzie po pewnym czasie zostaje zdemaskowany i uznany za szpiega. Podobny los czeka go w organizacji podziemnej. Po wojnie robi oszałamiającą karierę, wcielając w życie, dosłownie i bezmyślnie, aktualne hasła i zarządzenia…

Autorem powieści „Rzeczywistość”, która stała się kanwą scenariusza, jest Jerzy Putrament. Rok 1937. Toczy się proces wileńskich komunistów. Jeden z nich to Julek Szulc współpracownik pisma „Rzeczywistość”. Policja próbuje wykorzystać jego zeznania przeciwko pozostałym oskarżonym. Proces kończy się pomyślnie dla oskarżonych, a władze zostają skompromitowane. Czy na tym policja zaprzestanie nękania współpracownika „Rzeczywistości”?

Jedna z wielu ekranizacji powieści Wiktora Hugo "Nędznicy". Inspektor policji, Javert przez prawie dwadzieścia lat obsesyjnie ściga byłego przestępce Jeana Valjeana.